Wu verbreekt het perfecte evenwicht van het universum

Wu leefde in een wereld waar alles regels had.

Wu żyła w świecie, w którym wszystko miało zasady.

Wetenschappers geloofden dat deze regels nooit veranderden.

Naukowcy wierzyli, że te zasady nigdy się nie zmieniają.

Ze dachten dat het heelal perfect in evenwicht was.

Myśleli, że wszechświat jest idealnie zrównoważony.

Wu was anders dan andere wetenschappers.

Wu różniła się od innych naukowców.

Ze stelde moeilijke vragen.

Zadawała trudne pytania.

Ze wilde alles testen.

Chciała testować wszystko.

Andere mensen accepteerden gewoon de oude ideeën.

Inni po prostu akceptowali stare idee.

Het jaar was 1956.

Był rok 1956.

Twee slimme mannen kwamen naar Wu.

Przyszło do niej dwóch mądrych mężczyzn.

Hun namen waren Lee en Yang.

Nazywali się Lee i Yang.

Ze hadden een gek idee over natuurkunde.

Mieli szalony pomysł o fizyce.

"Wu, wij denken dat het universum misschien niet in evenwicht is," zei Lee.

"Wu, sądzimy, że wszechświat może być niezrównoważony" – powiedział Lee.

"We denken dat deeltjes de oude regels kunnen doorbreken."

"Wierzymy, że cząstki mogą łamać stare zasady."

Wu luisterde aandachtig.

Wu słuchała uważnie.

Het idee klonk onmogelijk.

Pomysł brzmiał niemożliwie.

Alle wetenschappers geloofden in perfecte balans.

Wszyscy naukowcy wierzyli w doskonałą równowagę.

Deze balans werd pariteit genoemd.

Ta równowaga nazywała się parzystością.

Hoe kunnen we dit testen?

"Jak możemy to przetestować?" – zapytała Wu.

vroeg Wu.

"Potrzebujemy kogoś, kto potrafi zrobić perfekcyjne eksperymenty" – powiedział Yang.

"We hebben iemand nodig die perfecte experimenten kan uitvoeren," zei Yang.

"Jesteś najlepszą eksperymentatorką na świecie."

"Jij bent de beste experimentator ter wereld."

Wu była podekscytowana.

Wu voelde zich opgewonden.

Uwielbiała rozwiązywać trudne łamigłówki.

Ze hield van het oplossen van moeilijke puzzels.

To miała być najtrudniejsza łamigłówka w historii.

Dit zou de moeilijkste puzzel ooit worden.

Wu poszła do laboratorium.

Wu ging naar haar laboratorium.

Musiała sprawić, by wszystko było ekstremalnie zimne.

Ze moest alles extreem koud maken.

Temperatura musiała być niemal absolutnym zerem.

De temperatuur moest bijna het absolute nulpunt bereiken.

Pracowała dniem i nocą.

Ze werkte dag en nacht.

Ochładzała specjalne atomy o nazwie cez.

Ze koelde kobalt-atomen af.

Atomy te zachowywały się jak maleńkie magnesy.

Ze gebruikte krachtige magneten.

Wu ustawiła wiązki atomów w jednym kierunku.

Ze mat minuscule deeltjes die elektronen worden genoemd.

Następnie użyła pola magnetycznego, by rozdzielić wiązki.

Het werk was erg moeilijk.

Każdy krok wymagał ogromnej precyzji.

Wu moest uiterst voorzichtig zijn.

Gdy atomy się poruszały, Wu musiała zarejestrować każdy sygnał.

Eén kleine fout zou alles verpesten.

Nie miała prawa popełnić błędu.

Andere wetenschappers gingen naar feestjes tijdens de vakantie.

Eksperyment nazywał się badaniem rozpadu beta.

Wu bleef in haar koude laboratorium.

Rozpad beta dzieje się wewnątrz atomów.

Ze keek toe hoe haar machines werkten.

To maleńka eksplozja energii.

Langzaam zag Wu iets verbazingwekkends.

Wu musiała zmierzyć tę eksplozję z dokładnością do jednej milionowej.

De elektronen waren niet in evenwicht.

Jeśli wszechświat był zrównoważony, cząstki powinny latać w obie strony po równo.

Ze bewogen meer in de ene richting dan in de andere.

Jeśli wszechświat był niezrównoważony, cząstki miały wybierać jedną stronę.

"Dit kan niet kloppen," zei Wu tegen zichzelf.

Wu obserwowała przez długie, mroźne noce.

Ze controleerde haar werk keer op keer.

Zapisywała wyniki na papierowych paskach.

Maar de resultaten waren altijd hetzelfde.

Linie na papierze wyglądały jak kody tajemniczych wiadomości.

Het universum was niet perfect in evenwicht.

Pewnego ranka zdarzyło się coś niesamowitego.

De pariteit was verbroken.

Wszystkie cząstki poleciały w jedna stronę.

Wu belde Lee en Yang onmiddellijk.

Wszechświat nie był perfekcyjnie zrównoważony!

Je had gelijk!

Wu krzyknęła z radości.

zei ze.

Wiedziała, że dokonała niezwykłego odkrycia.

"De oude regels zijn fout!"

Od razu napisała do Lee i Yanga.

Het nieuws schokte de wetenschapswereld.

Wysłali wiadomości do innych naukowców.

Iedereen had geloofd in perfecte balans.

Nowina rozeszła się błyskawicznie.

Nu bewees Wu dat ze het mis hadden.

Ludzie nie mogli w to uwierzyć.

Wu publiceerde haar resultaten in januari 1957.

Cały świat wiedział o parzystości.

Wetenschappers over de hele wereld lazen haar werk.

Wszyscy wierzyli w doskonałą równowagę.

Ze konden het niet geloven.

Teraz Wu udowodniła, że się mylą.

Enkele wetenschappers herhaalden Wu's experiment.

Wu opublikowała wyniki w styczniu 1957 roku.

Ze kregen dezelfde resultaten.

Naukowcy na całym świecie czytali jej pracę.

Wu had zeker gelijk.

Nie mogli w to uwierzyć.

De ontdekking veranderde de natuurkunde voor altijd.

Niektórzy powtórzyli eksperyment Wu.

Wetenschappers moesten hun leerboeken herschrijven.

Otrzymali te same wyniki.

Ze moesten anders over het universum gaan denken.

Wu miała całkowitą rację.

Lee en Yang wonnen datzelfde jaar de Nobelprijs.

Odkrycie na zawsze zmieniło fizykę.

Maar Wu won niet samen met hen.

Trzeba było przepisać podręczniki.

Dit maakte veel mensen boos.

Naukowcy musieli inaczej myśleć o wszechświecie.

Wu had het zwaarste werk gedaan.

Lee i Yang zdobyli w tym samym roku Nagrodę Nobla.

Ze had de theorie bewezen.

Wu nie wygrała wraz z nimi.

Zij verdiende de prijs ook.

Wielu ludzi to rozzłościło.

Jaren later won Wu vele andere prijzen.

Wu wykonała najtrudniejszą pracę.

Ze werd wereldberoemd.

To ona udowodniła teorię.

Jonge wetenschappers bestudeerden haar methoden.

Też zasłużyła na nagrodę.

Wu toonde aan dat het belangrijk is om oude ideeën in twijfel te trekken.

Kilka lat później Wu otrzymała wiele innych wyróżnień.

Ze bewees dat zorgvuldige experimenten alles kunnen veranderen.

Stała się sławna na całym świecie.

Het universum was uiteindelijk toch niet perfect in balans.

Młodzi naukowcy studiowali jej metody.

Soms kunnen de meest basale regels verkeerd zijn.

Wu pokazała, że warto kwestionować stare pomysły.

Wu leerde iedereen deze belangrijke les.

Udowodniła, że dokładne eksperymenty mogą zmienić wszystko.

Haar werk opende nieuwe deuren in de natuurkunde.

Wszechświat jednak nie był idealnie zrównoważony.

Wetenschappers bestuderen haar ontdekkingen nog steeds vandaag de dag.

Czasem najbardziej podstawowe zasady mogą być błędne.

Wu nauczyła wszystkich tej ważnej lekcji.

Jej praca otworzyła nowe drzwi w fizyce.

Naukowcy do dziś badają jej odkrycia.