Wu łamie doskonałą równowagę wszechświata
Wu Rompe il Perfetto Equilibrio dell'Universo
Wu zawsze mówiono, by przestrzegała zasad, ale co się stanie, gdy ich złamanie może uratować wszystkich? Czasem największe błędy prowadzą do najważniejszych odkryć.
Wu żyła w świecie, w którym wszystko miało zasady.
Wu viveva in un mondo dove tutto aveva delle regole.
Naukowcy wierzyli, że te zasady nigdy się nie zmieniają.
Gli scienziati credevano che queste regole non cambiassero mai.
Myśleli, że wszechświat jest idealnie zrównoważony.
Pensavano che l'universo fosse perfettamente equilibrato.
Wu różniła się od innych naukowców.
Wu era diversa dagli altri scienziati.
Zadawała trudne pytania.
Ha fatto domande difficili.
Chciała testować wszystko.
Voleva testare tutto.
Inni po prostu akceptowali stare idee.
Le altre persone hanno semplicemente accettato le vecchie idee.
Był rok 1956.
L'anno era il 1956.
Przyszło do niej dwóch mądrych mężczyzn.
Due uomini intelligenti arrivarono a Wu.
Nazywali się Lee i Yang.
I loro nomi erano Lee e Yang.
Mieli szalony pomysł o fizyce.
Avevano un'idea pazzesca sulla fisica.
"Wu, sądzimy, że wszechświat może być niezrównoważony" – powiedział Lee.
"Wu, pensiamo che l'universo potrebbe essere sbilanciato," disse Lee.
"Wierzymy, że cząstki mogą łamać stare zasady."
Pensiamo che le particelle possano infrangere le vecchie regole.
Wu słuchała uważnie.
Wu ascoltò attentamente.
Pomysł brzmiał niemożliwie.
L'idea sembrava impossibile.
Wszyscy naukowcy wierzyli w doskonałą równowagę.
Tutti gli scienziati credevano nell'equilibrio perfetto.
Ta równowaga nazywała się parzystością.
Questo equilibrio era chiamato parità.
"Jak możemy to przetestować?" – zapytała Wu.
Come possiamo testare questo?
"Potrzebujemy kogoś, kto potrafi zrobić perfekcyjne eksperymenty" – powiedział Yang.
Wu chiese.
"Jesteś najlepszą eksperymentatorką na świecie."
"Abbiamo bisogno di qualcuno che possa fare esperimenti perfetti," disse Yang.
Wu była podekscytowana.
Sei il miglior sperimentatore al mondo.
Uwielbiała rozwiązywać trudne łamigłówki.
Wu si sentiva eccitato.
To miała być najtrudniejsza łamigłówka w historii.
Le piaceva risolvere puzzle difficili.
Wu poszła do laboratorium.
Questo sarebbe il puzzle più difficile di sempre.
Musiała sprawić, by wszystko było ekstremalnie zimne.
Wu andò al suo laboratorio.
Temperatura musiała być niemal absolutnym zerem.
Doveva rendere tutto estremamente freddo.
Pracowała dniem i nocą.
La temperatura doveva essere quasi allo zero assoluto.
Ochładzała specjalne atomy o nazwie cez.
Lei lavorava giorno e notte.
Atomy te zachowywały się jak maleńkie magnesy.
Ha raffreddato atomi di cobalto.
Wu ustawiła wiązki atomów w jednym kierunku.
Ha usato magneti potenti.
Następnie użyła pola magnetycznego, by rozdzielić wiązki.
Ha misurato minuscole particelle chiamate elettroni.
Każdy krok wymagał ogromnej precyzji.
Il lavoro era molto difficile.
Gdy atomy się poruszały, Wu musiała zarejestrować każdy sygnał.
Wu doveva essere perfettamente attento.
Nie miała prawa popełnić błędu.
Un piccolo errore rovinerebbe tutto.
Eksperyment nazywał się badaniem rozpadu beta.
Altri scienziati sono andati a feste durante le vacanze.
Rozpad beta dzieje się wewnątrz atomów.
Wu rimase nel suo freddo laboratorio.
To maleńka eksplozja energii.
Lei guardava le sue macchine lavorare.
Wu musiała zmierzyć tę eksplozję z dokładnością do jednej milionowej.
Lentamente, Wu vide qualcosa di straordinario.
Jeśli wszechświat był zrównoważony, cząstki powinny latać w obie strony po równo.
Gli elettroni non erano bilanciati.
Jeśli wszechświat był niezrównoważony, cząstki miały wybierać jedną stronę.
Si sono mossi più in una direzione che in un'altra.
Wu obserwowała przez długie, mroźne noce.
"Questo non può essere giusto," disse Wu tra sé e sé.
Zapisywała wyniki na papierowych paskach.
Ha controllato il suo lavoro ancora e ancora.
Linie na papierze wyglądały jak kody tajemniczych wiadomości.
Ma i risultati erano sempre gli stessi.
Pewnego ranka zdarzyło się coś niesamowitego.
L'universo non era perfettamente equilibrato.
Wszystkie cząstki poleciały w jedna stronę.
La parità è stata rotta.
Wszechświat nie był perfekcyjnie zrównoważony!
Wu chiamò Lee e Yang immediatamente.
Wu krzyknęła z radości.
Avevi ragione!
Wiedziała, że dokonała niezwykłego odkrycia.
disse lei.
Od razu napisała do Lee i Yanga.
"Le vecchie regole sono sbagliate!"
Wysłali wiadomości do innych naukowców.
La notizia ha scioccato il mondo scientifico.
Nowina rozeszła się błyskawicznie.
Tutti avevano creduto nell'equilibrio perfetto.
Ludzie nie mogli w to uwierzyć.
Ora Wu ha dimostrato che si sbagliavano.
Cały świat wiedział o parzystości.
Wu pubblicò i suoi risultati nel gennaio 1957.
Wszyscy wierzyli w doskonałą równowagę.
Gli scienziati di tutto il mondo leggono il suo lavoro.
Teraz Wu udowodniła, że się mylą.
Non riuscivano a crederci.
Wu opublikowała wyniki w styczniu 1957 roku.
Alcuni scienziati ripeterono l'esperimento di Wu.
Naukowcy na całym świecie czytali jej pracę.
Hanno ottenuto gli stessi risultati.
Nie mogli w to uwierzyć.
Wu aveva decisamente ragione.
Niektórzy powtórzyli eksperyment Wu.
La scoperta ha cambiato la fisica per sempre.
Otrzymali te same wyniki.
Gli scienziati hanno dovuto riscrivere i loro libri di testo.
Wu miała całkowitą rację.
Dovevano pensare all'universo diversamente.
Odkrycie na zawsze zmieniło fizykę.
Lee e Yang vinsero il Premio Nobel quello stesso anno.
Trzeba było przepisać podręczniki.
Ma Wu non vinse con loro.
Naukowcy musieli inaczej myśleć o wszechświecie.
Questo ha fatto arrabbiare molte persone.
Lee i Yang zdobyli w tym samym roku Nagrodę Nobla.
Wu aveva fatto il lavoro più difficile.
Wu nie wygrała wraz z nimi.
Lei aveva dimostrato la teoria.
Wielu ludzi to rozzłościło.
Anche lei meritava il premio.
Wu wykonała najtrudniejszą pracę.
Anni dopo, Wu vinse molti altri premi.
To ona udowodniła teorię.
È diventata famosa in tutto il mondo.
Też zasłużyła na nagrodę.
I giovani scienziati studiarono i suoi metodi.
Kilka lat później Wu otrzymała wiele innych wyróżnień.
Wu ha dimostrato che mettere in discussione le vecchie idee è importante.
Stała się sławna na całym świecie.
Ha dimostrato che esperimenti accurati possono cambiare tutto.
Młodzi naukowcy studiowali jej metody.
L'universo non era perfettamente equilibrato, dopotutto.
Wu pokazała, że warto kwestionować stare pomysły.
A volte le regole più basilari possono essere sbagliate.
Udowodniła, że dokładne eksperymenty mogą zmienić wszystko.
Wu ha insegnato a tutti questa importante lezione.
Wszechświat jednak nie był idealnie zrównoważony.
Il suo lavoro ha aperto nuove porte nella fisica.
Czasem najbardziej podstawowe zasady mogą być błędne.
Gli scienziati studiano ancora oggi le sue scoperte.
Wu nauczyła wszystkich tej ważnej lekcji.
Jej praca otworzyła nowe drzwi w fizyce.
Naukowcy do dziś badają jej odkrycia.